De controleverklaring uitgelegd: welke oordelen geeft een accountant?

Als accountants zetten we ons al ruim 200 jaar in om vertrouwen te bieden aan de samenleving. Onze rol? Als onafhankelijke partij controleren we financiële stukken, zoals een jaarrekening of een subsidiedeclaratie. Ons oordeel hierover schrijven wij in de controleverklaring. Maar wat staat er in de controleverklaring? Wat is een goedkeurend of afkeurend oordeel? Of nog ingewikkelder: een oordeel met beperking? En hoe komen we tot zo’n oordeel? In deze blog leggen we dat graag uit. 

Wanneer is een wettelijke controle verplicht?

In Nederland ben je wettelijk verplicht om je jaarrekening te laten controleren door een onafhankelijke accountant. Dit is het geval als je onderneming twee jaar op rij voldoet aan twee van de volgende drie criteria:

• Meer dan €7,5 miljoen balanstotaal
• Meer dan €15 miljoen omzet
• Meer dan 50 (fulltime) werknemers in dienst

Als ondernemer stel je zelf de jaarrekening op, eventueel met de hulp van een samenstelaccountant. De accountant voert daarna de controlewerkzaamheden uit en schrijft de uitkomsten in een controleverklaring. Daarin staat of de jaarrekening een ‘getrouw beeld geeft van het vermogen en het resultaat' van de onderneming. Of juist niet…

Welke oordelen geeft een accountant?

Er zijn vier mogelijke oordelen in de controleverklaring. Welk oordeel dit is, hangt af van wat de accountant aantreft in de controle. We lichten de vier mogelijke oordelen hieronder kort toe. 

Oordeel 1: De goedkeurende controleverklaring

De meeste controleverklaringen die wij afgeven zijn gelukkig goedkeurend. Dit betekent niet dat wij elke euro hebben gecontroleerd, maar wel dat de jaarrekening geen materiële afwijkingen heeft. Maar wat zijn dat dan, die materiële afwijkingen?

Materiële afwijkingen zijn afwijkingen die belangrijk genoeg zijn om invloed te hebben op de beslissingen van iemand die de jaarrekening gebruikt. De bank zou bijvoorbeeld met die afwijking nooit een lening hebben verstrekt, maar zonder de afwijking wel. Voorafgaand aan de controle van de jaarrekening brengen wij de mogelijke gebruikers van de jaarrekening in kaart. Op basis daarvan berekenen wij de materialiteit. Die gebruiken we vervolgens voor de evaluatie van fouten of onzekerheden. 

Oordeel 2: Oordeelonthouding

Met het afgeven van een controleverklaring met oordeelonthouding zeggen we eigenlijk: ‘we weten niet of het klopt’. Dat klinkt een beetje jammer na alle geïnvesteerde tijd en geld, maar het is soms de realiteit. Het komt voor wanneer de ondernemer niet voldoende controle-informatie kan aanleveren. 

Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij een projectenorganisatie, waarbij het niet meer mogelijk is om de voortgang van de projecten vanaf 31 december achteraf vast te stellen. Of wanneer bij een subsidieproject de uren van personeelsleden onvoldoende zijn bijgehouden, maar deze wel als subsidiabele kosten worden gedeclareerd. De onzekerheid is vaak veel meer dan de materialiteit en kan invloed hebben op meerdere posten of zelfs de hele jaarrekening. 

Oordeel 3: Afkeurende verklaring

Bij de afkeurende verklaring is er sprake van een fout in de jaarrekening die flink hoger is dan de materialiteit. Het verschil met de oordeelonthouding is dat we hier wel weten dat het niet klopt. We kunnen dit vaak in overleg oplossen met de ondernemer die de jaarrekening heeft opgesteld. Daarom komt de afkeurende verklaring (gelukkig) weinig voor. 

Oordeel 4: Oordeel met beperking

Een oordeel met beperking kan twee redenen hebben: onzekerheden of fouten. Beide zijn de milde versie van de oordeelonthouding (onzekerheden) of afkeurende verklaring (fouten). Bij een oordeel met beperking gaat het erom dat de afwijking net groot genoeg is om materieel te zijn en het om een enkele post in de jaarrekening gaat. 

Wat gaat er vooraf aan de controleverklaring?

Dat zijn onze verklaringen in een notendop. Als accountants bespreken wij eerst altijd de afwijkingen en onzekerheden met de ondernemer, nog voordat wij de controleverklaring afgeven. Zo kan de ondernemer de jaarrekening of financiële verantwoording aanpassen. In de controleverklaring schrijven we altijd duidelijk op waarom we niet tot een goedkeurend oordeel komen. 

De controle van een jaarrekening: niet altijd verplicht, wel waardevol!

Als ondernemer ben je niet altijd verplicht om jouw jaarrekening te laten controleren. Toch kan een vrijwillige accountantscontrole van je jaarcijfers erg waardevol zijn! Tijdens deze controle onderzoeken wij namelijk ook hoe jouw onderneming functioneert en wat er eventueel beter kan. De verbeterpunten die hieruit naar voren komen, bespreken we vervolgens graag in een persoonlijk gesprek. 

Meer weten?

Mocht je vragen hebben over de controleverklaring, of wil je de jaarrekening door een van onze experts laten controleren? Neem dan vrijblijvend contact op met een van onze adviseurs of plan een algemene kennismaking. Dat kan via telefoonnummer 088 - 321 08 00 of via e-mailadres info@bentacera.nl. Wij helpen je graag!