Belastingaangifte over 2022 na een scheiding of verbreking samenleving

Waarschijnlijk heb je alweer bericht van de belastingdienst ontvangen: een herinnering om over 2022 aangifte voor de inkomstenbelasting te doen. De vooraf ingevulde aangifte staat vanaf 1 maart voor je klaar. Ben je het afgelopen jaar uit elkaar gegaan? Dan moet je extra goed opletten bij het doen van je aangifte. Neem niet zomaar de ingevulde gegevens over, want dan kan het goed fout gaan!

Het is vaak onduidelijk hoe het zit met aspecten als fiscaal partnerschap, de hypotheekrenteaftrek of de partneralimentatie. Daarom lees je daar hieronder meer informatie over.

Ben je getrouwd of heb je een geregistreerd partnerschap, dan zijn jullie fiscaal partners. Het fiscaal partnerschap eindigt als je een verzoekschrift tot echtscheiding bij de rechtbank indient èn jullie niet meer ingeschreven staan op één adres.Wanneer je samenwonend bent en een van beiden laat zich op een ander adres inschrijven, dan eindigt tegelijkertijd het fiscaal partnerschap.

Als je een deel van het jaar fiscaal partner bent geweest, kun je ervoor kiezen om samen de aangifte inkomstenbelasting te doen. Je kunt dan bepaalde inkomsten en aftrekposten in de aangifte zo gunstig mogelijk verdelen. Let op: stem de aangiftes goed op elkaar af en spreek in een convenant (overeenkomst) goed af hoe je de verdeling doet. Zo voorkom je misverstanden.

Bij een eigen woning gaat het fiscaal vaak mis en dat kan flinke financiële gevolgen hebben. Een veelvoorkomende situatie: één van beiden blijft in de gezamenlijke woning (beide 50% eigenaar) wonen, waardoor diegene vaak alle hypotheekrente en overige woonlasten betaalt. Immers, degene die elders gaat wonen, neemt ook de eigen woonlasten voor zijn of haar rekening. Wanneer gaat het fout? Als degene die alle hypotheekrente betaalt dit ook volledig meeneemt als aftrekbare hypotheekrente in de aangifte, zonder verder iets te regelen. Je kunt namelijk alleen de hypotheekrente over je eigen deel van de hypotheek in aftrek brengen. Het andere deel ook in aftrek brengen kan door middel van partneralimentatie (lees: persoonsgebonden aftrek). De beide aangiftes zullen goed op elkaar afgestemd moeten worden, net als de verplichting tot betaling van de rente voor de ex-partner; dit moet eveneens vastgelegd worden in het convenant. Beide partners geven hun eigen deel van het eigenwoningforfait aan.

Deze situatie duurt maximaal twee jaar en gaat in zodra één van jullie definitief vertrekt uit de gezamenlijke woning. Na deze periode is er fiscaal geen sprake meer van een eigen woning voor diegene die de woning heeft verlaten. Hierdoor vervalt de helft van de renteaftrek. De eigen woning verhuist dan naar box 3, waar de woning - minus de hypotheekschuld - belast is.

Het is belangrijk om de afspraken rondom partneralimentatie goed en helder op papier te zetten. Loopt het in de praktijk anders? Vul dan bij de aangifte in wat er feitelijk gebeurd is.

De ontvanger van partneralimentatie dient het ontvangen bedrag aan partneralimentatie aan te geven als inkomen. Dit wordt opgeteld bij het overige inkomen. Hier wordt belasting over betaald en het kan tevens voorvallen dat er een bijdrage zorgverzekeringswet moet worden betaald. Ontvang je een maandelijkse voorlopige teruggave? Geef dan het gewijzigde inkomen door, zo voorkom dat je achteraf terug moet betalen.

De te ontvangen partneralimentatie kan ook invloed hebben op de hoogte van de te ontvangen toeslagen (zorgtoeslag, huurtoeslag, kinderopvangtoeslag en het kindgebonden budget). De toeslagen kunnen minder worden of zelfs geheel komen te vervallen. Geef daarom tijdig de nieuwe gegevens door via www.mijntoeslagen.nl. Niets is vervelender dan er te laat achter komen dat je er (deels) geen recht op had en een flink bedrag moet terugbetalen.

De betaler van de partneralimentatie kan het bedrag aftrekken in de aangifte als persoonsgebonden aftrek. Dit kan alleen als je beiden op een ander adres bij de gemeente staat ingeschreven. In 2022 was partneralimentatie maximaal tegen een tarief van 40% aftrekbaar. Per 1 januari dit jaar is de partneralimentatie maximaal tegen 36,93% aftrekbaar (bij inkomens vanaf € 73.031,-). Heb je een voorlopige aanslag, dan is het raadzaam om deze alvast te wijzigen.

Door de te betalen partneralimentatie verlaagt je inkomen, waardoor je recht kunt hebben op (hogere) toeslagen. Dit kun je controleren via www.mijntoeslagen.nl.

Als je in een convenant vastlegt dat je geen partneralimentatie aan elkaar betaalt, dan kan de hypotheekrente dus ook nooit 100% aftrekbaar zijn voor degene die in de gezamenlijke woning blijft wonen. In dat geval kun je alleen je eigen deel in aftrek brengen.

De laatste jaren wordt er door ouders die uit elkaar gaan vaak de keuze gemaakt om beide evenveel voor de kinderen te zorgen. Dit wordt dan co-ouderschap genoemd. Co-ouderschap staat niet in de wet, maar wordt door iedereen wel zo genoemd.

Als er sprake is van co-ouderschap en je combineert arbeid en zorg, dan heb je recht op de inkomensafhankelijke combinatiekorting. Dit is een heffingskorting waardoor je minder inkomstenbelasting en premies volksverzekeringen hoeft te betalen. Deze combinatiekorting ontvang je totdat het kind 12 jaar wordt. Bij co-ouderschap maakt het niet uit waar het kind staat ingeschreven, ook de ouder waar het kind niet ingeschreven staat kan recht hebben op de combinatiekorting.

Je hebt recht op de combinatiekorting als het kind minimaal 3 hele dagen per week bij beide ouders verblijft. Deze 3 hele dagen is vaak een bron van discussie; er zijn inmiddels diverse uitspraken over gedaan door rechtbanken en gerechtshoven. De Hoge Raad heeft hier een uitspraak over gedaan in een zaak. Kort gezegd ging het om een zaak waar de vader de ene week vier dagen voor de kinderen zorgde en de andere week twee. Niet minimaal drie dagen per week, maar gemiddeld per twee weken wel drie dagen. Zij wilden gebruik maken van de combinatiekorting, maar dat werd afgewezen door de belastinginspecteur. De Hoge Raad heeft toen beslist dat dit wel mag, ook als je afspreekt de ene week 4 dagen te zorgen en de andere week 2 dagen, is er sprake van gelijk verdeelde zorg.

In een andere uitspraak door de Hoge Raad is beslist dat je per jaar minimaal 156 dagen de zorg moet dragen (het gemiddelde van 3 dagen per week). Hiermee wordt de twee wekelijkse periode dus los gelaten. De Hoge Raad heeft daarbij aangegeven dat 3 gehele dagen betekent 3 x 24 uur. Een belangrijk punt om rekening mee te houden.

De combinatiekorting voor ouders (tot de AOW leeftijd) wordt in 2023 als volgt berekend: