Update Wet DBA: handhaving gestart, nieuwe regels op komst

Per 1 januari 2025 is de Belastingdienst begonnen met het actief handhaven op schijnzelfstandigheid onder de wet DBA, maar zonder het opleggen van boetes. Deze aanpak is bedoeld om een "zachte landing" te bieden voor zowel zzp'ers als opdrachtgevers, zodat zij zich kunnen aanpassen aan de nieuwe regels. Deze overgangsperiode duurt tot 1 januari 2026, waarna de gebruikelijke boeteregelgeving weer van kracht wordt.  

Wet VBAR en de Zelfstandigenwet

Hoewel de handhaving op schijnzelfstandigheid is hervat, blijft er veel onduidelijkheid over de regels. De huidige Wet DBA biedt in de praktijk onvoldoende houvast om te bepalen wanneer iemand als zelfstandige of als werknemer moet worden gezien.

Om die onduidelijkheid weg te nemen, zijn er twee nieuwe wetsvoorstellen ingediend. Naast het wetsvoorstel  ‘Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden’ (VBAR) dat door het kabinet is ingediend, hebben de politieke partijen VVD, D66, CDA en SGP gezamenlijk een initiatiefwetsvoorstel (de Zelfstandigenwet) ingediend. Dit voorstel moet een einde maken aan de onduidelijkheid over wanneer er sprake is van schijnzelfstandigheid, een probleem dat sinds de invoering van de Wet DBA in 2016 speelt en met de herstart van de handhaving per 1 januari 2025 opnieuw actueel is geworden.

Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, moeten zzp’ers per opdracht een zelfstandigenverklaring ondertekenen en zorgen voor een AOV en pensioenvoorziening. Dit biedt meer duidelijkheid en rechtszekerheid, maar brengt ook extra administratieve lasten met zich mee. Het is belangrijk voor zzp’ers om zich goed voor te bereiden op deze veranderingen en tijdig de benodigde voorzieningen te treffen. 

Rechtszaken over schijnzelfstandigheid onder de wet DBA

Deze wetsvoorstellen zijn er niet voor niets. In de praktijk blijkt namelijk steeds vaker dat de grenzen tussen werknemerschap en zelfstandigheid vervagen. Het beoordelen van de arbeidsrelatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer wordt daardoor steeds belangrijker. Vaker krijgen werkgevers te maken met rechtszaken waarbij een zelfstandige claimt toch werknemer te zijn. In 24 van de 47 zaken besloot een rechter dat de zzp’er inderdaad een werknemer is. De werknemer heeft dan met terugwerkende kracht recht op vakantiedagen, cao-loon, reiskostenvergoeding, ontslagvergoeding, pensioenpremie of ziektedagen. De bedragen kunnen oplopen tot tienduizenden euro’s per schijnzelfstandige. 

Het Deliveroo-arrest als juridisch ijkpunt

Een belangrijk juridisch ijkpunt is het Deliveroo-arrest van de Hoge Raad. Daarin werd geoordeeld dat maaltijdbezorgers die via Deliveroo werkten, ondanks hun zzp-status, in werkelijkheid werknemers waren. Doorslaggevend was niet de contractvorm, maar de manier waarop het werk feitelijk werd uitgevoerd: onder gezag, met beperkte vrijheid en volgens een vast werkpatroon. Dit arrest bevestigt dat de praktijk zwaarder weegt dan de papieren afspraken – en biedt daarmee een helder juridisch kader voor het onderscheid tussen werknemer en zelfstandige.

Ondersteuning nodig?

Werk je met zzp’ers? Dan blijft het noodzakelijk om per opdracht goed te beoordelen of er sprake is van zelfstandig ondernemerschap of (mogelijk toch) een dienstverband.

Wil je sparren over hoe je dit het beste aanpakt binnen jouw organisatie? Neem dan contact op met je vaste contactpersoon of stuur een mail naar adviespersoneelensalaris@bentacera.nl.