Alles wat je moet weten over de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E)

Wist je dat een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) verplicht is voor alle bedrijven met personeel? En dat de Arbeidsinspectie sinds 2021 strenger controleert op de aanwezigheid en kwaliteit van dit document?

Een goede RI&E helpt je niet alleen om aan je wettelijke verplichtingen te voldoen (en boetes te voorkomen), maar vooral om ongelukken en ziekteverzuim te voorkomen én de gezondheid en veiligheid van je medewerkers te beschermen. Het is dus essentieel om hieraan te voldoen. 

Maar wat houdt een RI&E precies in? En hoe stel je er eentje op? Onze specialist Margriet legt het je uit. 

Wat is een RI&E?

Een RI&E brengt de bedrijfsmatige risico’s binnen je bedrijf in kaart – van fysieke belasting tot gevaarlijke stoffen – en beschrijft hoe je die risico’s beheert. Het gaat dus niet om financiële risico’s, maar om de risico’s die de gezondheid en veiligheid van je personeel beïnvloeden.

Wat staat er in een RI&E?

Elke organisatie is anders en daarom is geen enkele RI&E hetzelfde. Toch zijn er verplichte onderdelen die niet mogen ontbreken:

• Overzicht van risico's: Welke risico’s brengt het werk met zich mee?
• Beschrijving van gevaren en maatregelen: Een uitleg van de gevaren en de maatregelen die worden genomen om deze risico's te beperken.
• Risico's voor bijzondere categorieën werknemers: Denk aan jeugdige medewerkers, zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven.
• Toegang tot preventiemedewerkers en deskundigen: Hoe kunnen medewerkers bij de juiste professionals terecht, zoals de preventiemedewerker, bedrijfsarts, hogere veiligheidsdeskundige of arbeidshygiënist?
• Plan van aanpak: Welke maatregelen worden genomen om de risico's te voorkomen of te beperken, inclusief een planning voor de uitvoering van elke maatregel.

Aan welke eisen moet het document voldoen?

Artikel 5 van de Arbeidsomstandighedenwet bepaalt dat een RI&E aan bepaalde eisen moet voldoen. Zo moet het document: 

• Openbaar en toegankelijk zijn voor medewerkers.
• Tijdens inspecties compleet en actueel zijn.

Verandert er iets in je organisatie? Vergeet dan niet om de RI&E bij te werken. Denk aan nieuwe werkprocessen, risico’s en/of innovaties. Je kunt hiervoor een medewerker aanwijzen die verantwoordelijk is voor de updates. 

Wanneer is de risico-inventarisatie en -evaluatie volledig?

Een geldige RI&E bestaat uit drie belangrijke onderdelen: de inventarisatie, de evaluatie en het plan van aanpak. We lichten ze hieronder toe.

1. Inventarisatie van risico's: Dit is de eerste stap en van groot belang voor een goede risicobeheersing. In deze stap identificeer én omschrijf je alle mogelijke risico’s binnen je bedrijf.
2. Evaluatie van risico's: De risico’s worden beoordeeld op kans en impact, zodat je prioriteiten kunt stellen.
3. Plan van aanpak: Dit onderdeel vertaalt de theorie naar de praktijk en is cruciaal om de RI&E effectief te implementeren. Hier leg je vast welke maatregelen je neemt om de risico’s te beheersen. Het plan bestaat uit de volgende onderdelen.
   • Beschrijving van het risico: Welk risico is geïdentificeerd?
   • Maatregelen: Welke acties worden ondernomen om het risico te verminderen?
   • Benodigdheden: Wat is er nodig om deze maatregelen uit te voeren?
   • Verantwoordelijkheden: Wie is verantwoordelijk voor de uitvoering van de maatregelen?
   • Kosten: Wat zijn de kosten van de maatregelen?
   • Resultaten: Wat is het beoogde resultaat van de maatregelen?
   • Succescriteria: Wanneer is de maatregel geslaagd?

De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) controleert niet alleen of je de risico’s goed hebt geïnventariseerd, maar ook of je voldoende aandacht hebt besteed aan preventie en of je de maatregelen daadwerkelijk uitvoert. 

Is toetsing van de RI&E verplicht?

Artikel 14 van de Arbowet stelt dat de RI&E getoetst moet worden en dat de werkgever hierbij ondersteuning krijgt van een gecertificeerde arbodeskundige. De wet schrijft niet precies voor hoe dit moet, maar de certificeringsregelingen van arbodeskundigen geven hier wel duidelijke richtlijnen voor.  

Wanneer moet je opnieuw toetsen?

De wet geeft geen vaste termijn voor de geldigheid van de RI&E. Wel geldt: de RI&E moet altijd actueel zijn. Daarnaast kunnen er aanvullende eisen zijn over de toetsingstermijn. Dus verandert er iets in werkmethodes, werkomstandigheden of is er sprake van technische innovaties? Dan is het belangrijk dat de RI&E aangepast wordt en er opnieuw een toetsing plaatsvindt.  

Hoewel het moeilijk is om een vaste frequentie aan te geven, is het verstandig om de RI&E elk jaar te evalueren en bij te werken. Mocht er tussentijds een aanleiding zijn, dan kan dit uiteraard ook vaker. 

Heb je altijd een RI&E nodig?

Niet altijd. Werk je als zelfstandige zonder personeel of is de gezamenlijke, wekelijkse arbeidsduur in jouw organisatie minder dan 40 uur per week? Dan is een RI&E niet nodig en volstaat een checklist gezondheidsrisico’s. 

Starten maar!

Zijn de RI&E en het bijbehorende plan van aanpak getoetst, dan is het tijd om jouw bedrijf een stuk veiliger te maken voor je werknemers. Het plan van aanpak vormt de leidraad voor de acties die je neemt om de risico’s te verkleinen en/of te voorkomen. Wijs binnen je organisatie een verantwoordelijke medewerker aan die aan de slag gaat met de uitvoering van het plan. Deze persoon houdt de voortgang bij en informeert je regelmatig. Maar vergeet niet: als eigenaar blijf jij eindverantwoordelijk.   

Vraag het ons!

Heb je nog geen (geldige) RI&E of twijfel je of je document aan alle eisen voldoet? Neem dan contact met ons op via verzuim@bentacera.nl. We kijken samen welke stappen we moeten zetten, zodat jij weer in controle bent.